Juryrapport Dutch BI & Data Science Award 2021

Foto Daan van Beek MSc
Auteur: Daan van Beek MSc
Managing Director
Inhoudsopgave

Jury roept Pon uit tot het slimste bedrijf van Nederland

De jury van de Dutch BI & Data Science Award 2021 heeft op 13 december jongstleden Pon unaniem uitgeroepen tot het slimste bedrijf van Nederland. Met de oprichting van een Datalab zeven jaar geleden heeft winnaar Pon spectaculaire stappen gezet op het gebied van data science en het creëren van een datagedreven cultuur. Het bedrijf versloeg daarmee de twee andere eveneens ijzersterke finalisten: de Politie en SpendLab. In dit rapport doet de jury verslag van het juryproces en de doorslaggevende elementen om Pon als winnaar aan te wijzen.

Vooruitziende blik

Door met een vooruitziende blik te investeren in een hecht team van data scientists, geavanceerde algoritmes en trainees is Pon erin geslaagd om zonder een harde businesscase aansprekende (financiële) resultaten te boeken. Het Datalab slaagde er bovendien in om de kloof tussen de business en data disciplines niet alleen te overbruggen, maar ook te dichten.

Algoritmes veroveren de wereld

De jury van de Dutch BI & Data Science Award 2021 is zeer content met de kwaliteit, het innovatieve karakter en de degelijkheid van de gepresenteerde oplossingen van de drie finalisten. De ingezonden cases geven volgens haar stuk voor stuk een representatief en realistisch beeld van de fascinerende zaken die zich momenteel afspelen op het kruispunt van BI, AI en Data Science.

Het is volgens de jury verrassend maar tegelijkertijd niet vreemd dat de drie finalisten unaniem fijnmazig algoritmes toepassen in hun dagelijkse (besluitvormings)processen. Immers: “algorithmes rule the world”. Algoritmes gaan een steeds grotere rol spelen in ons werk en in het dagelijkse leven. Zowel de Politie, SpendLab en Pon zitten op dezelfde golflengte als het gaat om hun ambities op het terrein van data science. Maar de drie organisaties hebben een andere missie, ze opereren ieder binnen hun eigen ecosysteem en de uitgangsposities verschillen eveneens. Dat maakte de juryafweging complex, er kan maar één winnaar zijn.

De tovenaars van Pon’s Datalab

De jury roemt met name het lef van het management van Pon Holdings om fors te investeren in nieuwe technologie, mensen en middelen zonder dat er op voorhand een sluitende businesscase was geformuleerd. Het rotsvaste, bijna heilige, vertrouwen dat de tientallen projecten die inmiddels de revue zijn gepasseerd uiteindelijk nieuwe revenuen en besparingen gaan opleveren, getuigt volgens de jury van durf, ambitie, daadkracht en ondernemersbloed.

Daarnaast prijst de jury de langetermijnvisie van Pon Holdings en de bereidheid om te investeren in het menselijke kapitaal via een uit te bouwen traineeprogramma. De ambitie om van Pon een datagedreven bedrijf te maken is direct gekoppeld aan de missie om uit te groeien tot het slimste handelsbedrijf ter wereld, te beginnen in Nederland. Aan de hand van een volwassenheidsmodel voor het meten van datagedrevenheid en een roadmap stelt het Datalab regelmatig de prioriteiten bij en legt zij telkens andere accenten. Dat toont volgens de jury een grote mate van agility.

Continu werken aan een datagedreven cultuur

De bedrijfsfilosofie van Pon behelst veel meer dan louter een datagedreven aanpak. Het management is erin geslaagd een datagedreven cultuur te realiseren. Het belang van data science voor de business wordt bovendien organisatiebreed gedragen, door de CFO’s van de holding en werkmaatschappijen tot en met de logistiek medewerkers op de werkvloer. De betrokkenheid van de directie is groot. Deze filosofie heeft het bedrijf geen windeieren gelegd. Jaarlijks worden tientallen projecten gedefinieerd en geïnitieerd. Dit illustreert volgens de jury de enorme ambitie en daadkracht van de Pon Holdings bedrijven. Men werkt bovendien vanuit een heldere visie. Dit resulteerde in diverse succesvolle toepassingen. Uniek is Lensor, een toepassing die als een “hobby project” begon en nu is ingebed in een levensvatbare startup. Lensor voert inmiddels met 16 camera’s en beeldherkenning op basis van een deep learning model automatische schadedetectie uit aan jaarlijks meer dan 100.000 voertuigen. In toenemende mate gebeurt die visuele inspectie ook in opdracht van inmiddels acht grote, externe klanten in de mobiliteitssector.

Algoritmes vanuit de cloud

Pon is volgens de jury niet in de valkuil gestapt om organisatiebreed een digitale transformatie na te streven, maar is direct pragmatisch, high level en hands-on aan de slag gegaan met de ontwikkeling van geavanceerde algoritmes vanuit de cloud. Een voorbeeld van een schaalbare en kansrijk gebleken oplossing van het Datalab is een machine learning model dat het omzetpotentieel voor de auto- en fietsmerken in geografische regio’s voorspelt. Daarnaast is op basis van met name externe en interne data en een forecasting model tijdens de Corona-crisis proactief ingespeeld op de explosief toegenomen vraag naar fietsen. Vanuit de cloud zijn diverse algoritmes ontwikkeld, zoals een algoritme voor data cleaning (het opschonen van vervuilde en rommelige data), een algoritme voor zogenoemde outlier-detectie in data, een forecasting algoritme en een productieplanningsalgoritme. Kortom: op het gebied van predictive analytics heeft het Datalab volgens de jury grote stappen gezet.

Vergeet de mens niet

De inmiddels 17 medewerkers binnen het Datalab krijgen bovendien alle ruimte om zichzelf te ontwikkelen. Innovatie is de norm. De data scientists mogen één dag in de week helemaal vrijmaken om nog verder de diepte in te gaan met bijvoorbeeld machine learning modellen. Sterk punt is ook dat het Datalab in staat is gebleken een sterke relatie op het bouwen met de interne klanten van de business. Deze volledige focus op de interne klant zorgt voor commitment, draagvlak en “eigenaarschap” van de projecten. Hoewel het Datalab een substantiële financiële bijdrage aan het totale bedrijfsresultaat van Pon Holdings heeft geleverd, is de jury alleen nog wel nieuwsgierig naar de exacte kwantificering hiervan. Prijzenswaardig is in ieder geval dat de directeur van het Datalab zich bewust is van deze “lacune” en hierbij zelf ook regelmatig de vinger aan de pols houdt.

Toekomstvisie

Met de aangekondigde oprichting van een nieuw AI Lab in samenwerking met de Vrije Universiteit Amsterdam dendert de innovatietrein van Pon onverminderd door. Wat dat betreft vraagt de jury van de Dutch BI & Data Science Award zich net als als de CFO van Pon Holdings af welke nieuwe toepassingen er binnen afzienbare tijd nog meer uit de koker komen van de data scientists van het Datalab. Veel wordt verwacht van de “next level tovenaars” van de nieuwe loot aan de stam van Pon: het AI Lab.

Het AAP-platform van de Nationale Politie

Net als Pon is de Nationale Politie voortvarend aan de slag gegaan met data analytics, machine learning en algoritmes. Zo ontwikkelden de data scientists binnen deze handhavende overheidsorganisatie het platform: Advanced Analytics Platform (AAP) waartoe in principe 450 data scientists, data analisten en in de toekomst wellicht ook andere gebruikers via een veilige autorisatieprocedure toegang krijgen. De Nationale Politie geeft daarmee “Machine Learning-as-a Service” handen en voeten, waarmee het een grote doelgroep in staat stelt om naar hartenlust te innoveren, uiteraard binnen de gestelde (wettelijke) kaders.

De kracht van open source optimaal benut

De jury is onder de indruk van dit in eigen beheer en op open source ontwikkelde platform en kan waardering opbrengen voor de manier waarop de Politie hiermee commerciële aanbieders met hun licentiemodellen buiten de deur heeft gehouden. Grote bewondering heeft de jury echter voor de wijze waarop de Politie de principes van privacy by design, security by design in de organisatie en het platform heeft verankerd. Het thema data-ethiek zit nu ook “tussen de oren” van de betrokken data scientists en ontwikkelaars op het AAP-platform. Hierover is niet alleen goed nagedacht, maar er is ook logischerwijs direct aansluiting gezocht bij de wetgever. Het Kwaliteitskader Big Data is in dit kader een indrukwekkend document dat hierbij als leidraad dient.

Grote maatschappelijke impact

De jury is ook onder de indruk van de case Monocam, een detectiesysteem waarmee geprobeerd wordt om het niet-handsfree mobiel bellen tijdens het autorijden definitief de kop in te drukken. Dit is volgens de jury zonder meer een mooie case met bovendien maatschappelijke impact. Ook de ingebrachte casus voor het automatisch herkennen van serienummers van wapens zal in de toekomst een bijdrage kunnen leveren aan de vermindering van de georganiseerde misdaad.

Tot slot kan de jury veel begrip opbrengen voor de manier waarop de politie omgaat met het politieke krachtenveld waarmee zij te maken heeft. Dat geldt ook voor de uitdagingen waarvoor de politie staat bij de doorontwikkeling van het AAP-platform. Hoe houden de data scientists bijvoorbeeld voldoende contact met de agenten op straat? Hoe staat het met de adoptiegraad? En hoe zorg je dat er geen wildgroei en ambiguïteit in begrippen en definities ontstaat op een platform met potentieel wel 450 gebruikers? Dat zijn volgens de jury relevante vragen. Hoopgevend is dat de Nationale Politie inmiddels een professionele organisatie heeft opgetuigd die haar “mannetje” staat. Daarom heeft de jury daar dan ook alle vertrouwen in.

Lees ook het boek 'De intelligente, datagedreven organisatie' Afbeelding van Lees ook het boek 'De intelligente, datagedreven organisatie'In dit complete Data Science & Business Intelligence-boek komt het hele spectrum van het intelligenter en datagedreven maken van organisaties aan bod. Het geeft je een perfect kader om continu verbeteren en innovatie met data aan te pakken en door te voeren.bekijk het boek 'De intelligente, datagedreven organisatie'

De harde pegels die SpendLab binnenhaalt met 400 algoritmes

Net als de Nationale Politie heeft het Eindhovense ISO-gecertificeerde SpendLab een eigen platform gebouwd dat grote indruk heeft gemaakt op de juryleden. Op het zogenoemde APRA-platform (Accounts Payable Recovery Analyzer) draaien maar liefst 400 algoritmes. Het platform ondersteunt diverse vormen van supervised learning waarmee onder meer liquiditeits- en frauderisico’s voor klanten worden gemanaged. Het aantal onregelmatigheden dat de algoritmes van SpendLab aantreffen in een gemiddeld grootboek van de klant vinden de juryleden unaniem indrukwekkend.

Gemiddeld 1 tot 3 euro per factuur

De jury heeft daarnaast grote bewondering voor de concrete resultaten (“harde pegels”) die SpendLab uit het vuur sleept voor haar klanten. Dankzij de geavanceerde systemen stelt ze hen in staat stelt vrij eenvoudig gemiddeld 1 tot 3 euro per factuur terug te halen op basis van no cure, no pay. De keuze om zelf geen consultancy te doen is volgens de jury verstandig. Ook de keuze om het businessmodel versneld uit te rollen over Europese landen en de Zuid-Amerikaanse regio’s dwingt volgens de jury respect af.

Meerwaarde voor de klant

De jury prijst met name de diepgang van de systemen, de scherpe focus en internationale expansiedrift van SpendLab. Door stug te werken aan uitbreiding van het productenportfolio en het uitpluizen van de boekhouding wordt steeds steeds meer waarde voor de klant gecreëerd. APRA wordt verder ondersteund door root cause analyses en aangevuld met Power BI software en diepgaande Risk & Compliance rapporten. De algoritmes zijn in staat om onrechtmatigheden, zoals onjuiste facturen, dubbel gefactureerde kosten, niet verstuurde creditnota’s en niet gespecificeerde btw in de boekhouding van klanten op te sporen.

Geavanceerde algoritmes en mens trekken samen op

Vermeldingswaarde is nog het systeem mSafe waarmee SpendLab veilig data uitwisselt met klanten. Indrukwekkend, tot slot is ook het zogenoemde DISAP-systeem (Data Integration System Accounts Payable) dat in staat is data uit verschillende ERP-systemen te integreren en te transformeren naar één generiek bestandsformaat. Dat er tussen alle techniek en geavanceerde algoritmes door toch ook nog plaats lijkt te zijn voor de mens binnen de SpendLab-organisatie is volgens de jury eveneens een prestatie van formaat.